Historia romake (Apiani)

Historia Romake ( ) është një vepër historiografike e shkruar nga Apiani i Aleksandrisë dhe e përfunduar rreth vitit 160 e.s.

Vepra, e cila trajton historinë e Romës nga origjina e saj deri në epokën e perandorit Trajan, fillimisht u nda në 24 libra, por vetëm 11 kanë mbijetuar të paprekur, ato të përqendruara në luftërat e zhvilluara në shekullin e parë p.e.s.. Libri i fundit, pjesërisht i humbur, tregonte për fushatat ushtarake të Trajanit në Arabi. Stili i shkrimit është ai i përbashkët helenistik .

Tradita e dorëshkrimit përbëhet nga njëzet e dy kode, nga të cilët kryesoret janë Vaticanus Graecus 141 nga shekulli 11-12, që ruhet në Bibliotekën Apostolike të Vatikanit dhe Laurentianus LXX 5 nga shekulli i 14-të, që ruhet në koleksionin Plutei të Biblioteka Laurentiane . ^[1]

Rizbulimi i veprës dhe p;rkthimi i saj në gjuhët moderne u bë përmes latinizimit të Pier Candido Decembrio, botuar për herë të parë nga Vindelino da Spira në Venecia në 1472 dhe më pas në të njëjtin qytet nga Bernhard Maler, Erhard Ratdolt dhe Peter. Löslein në 1477. Përveç Praefatio, ai përfshin librat e plotë Libia (VIII), Iliriku (IX), Siria (XI), Mithridati (XII) dhe pesë të Luftërave Civile (XIII-XVII), me fragmente dhe fragmente nga keltisht ( IV). ^[2]

Editio princeps u botua në Paris nga Charles Estienne në 1551, megjithatë mungojnë librat VI ( Iberian ) dhe VII ( Hanibal ), botuar në Gjenevë nga Henri Estienne në 1557 dhe libri IX ( Illyricum ), botuar në Augsburg nga Hans Schultes redaktuar nga David Hoeschel në 1599. ^[3]

1. ^ Mervin R. Dilts, The manuscripts of Appian's Historia Romana, in: «Revue d'histoire des textes», I (1971), pp. 49-71.
2. ^ Massimo Zaggia, La traduzione latina da Appiano di Pier Candido Decembrio, in «Studi medievali», 3ª serie, anno XXXIV, fasc. 1 (giugno 1993), pp. 194-243.
3. ^ Domenico Magnino in Appiano, La storia romana, libri XIII-XVII: Le guerre civili, Torino, Utet, 2001, p. 13.